Η δημοφιλία του όρου "καπνός" στα φύλλα των ελληνικών εφημερίδων και η πιθανή της σχέση με τον όγκο παραγωγής, εξαγωγών και πωλήσεων καπνού (του Δρ. Τρύφωνα Λεμοντζόγλου, ΙΜΣ - Πάντειον Πανεπιστήμιο)

Η δημοφιλία του όρου "καπνός" στα φύλλα των ελληνικών εφημερίδων και η πιθανή σχέση της με τον όγκο παραγωγής, εξαγωγών και πωλήσεων καπνού (του Δρ. Τρύφωνα Λεμοντζόγλου, ΙΜΣ - Πάντειον Πανεπιστήμιο) 

Στο παραπάνω διάγραμμα απεικονίζεται ο αριθμός των άρθρων στις ελληνικές εφημερίδες που εμπεριέχουν τον όρο "καπνός" (ή/και άμεσα παράγωγά του). Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Εφημερίδων και Περιοδικού Τύπου (http://efimeris.nlg.gr/ns/main.html) και αφορούν τα τεύχη των ελληνικών εφημερίδων που είναι διαθέσιμα σε ψηφιακή μορφή. Ξεχωρίζει η πρωτιά της εφημερίδας "ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ", κάτι που πιθανά αποτυπώνει τον "ιδιαίτερο" χαρακτήρα του συνονόματου γεωγραφικού διαμερίσματος, μιας και αυτό αποτελούσε τον βασικότερο παραγωγό του κύριου όγκου των εξαγωγικών ελληνικών καπνών ανατολικού τύπου. Εκτός αυτού, η συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή φιλοξενούσε και τον κύριο όγκο του αριθμού των ελλήνων καπνοκαλλιεργητών και των καπνοπαραγωγικών χωριών της χώρας.

Τι συμβαίνει όμως με την πορεία της δημοφιλίας του όρου "καπνός" κατά το πέρασμα του χρόνου;  

  

Αριθμός των άρθρων (ανά έτος) που εμπεριέχουν τον όρο "καπνός"

Κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα βλέπουμε μια πρώτη φάση ανόδου της δημοφιλίας του όρου "καπνός" (όπως αυτή αποτυπώνεται στα φύλλα των ελληνικών εφημερίδων), ιδιαίτερα έντονη στα πρώτα χρόνια του Μεσοπολέμου. Ακόμη, στο παραπάνω διάγραμμα αποτυπώνεται και η σημαντική πτώση στη δημοφιλία του όρου "καπνός" κατά τα χρόνια του πολέμου, καθώς και τα άμεσα αποτελέσματα της παραγωγικής ανασυγκρότησης μεταπολεμικά (κατάσταση που επαναφέρει τον καπνό στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος). Μια δεύτερη φάση ανόδου στη δημοφιλία του όρου "καπνός" έρχεται λίγο μετά το έτος 1953, δηλαδή έπειτα από την χρονιά που έλαβε χώρα η μεγάλη υποτίμηση της δραχμής. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα σημείο καμπής για τον ελληνικό καπνό και την μετέπειτα πορεία του, καθιστώντας τον ένα αρκετά ανταγωνιστικό προϊόν στις διεθνείς αγορές (τουλάχιστον κατά τα έτη που ακολούθησαν την υποτίμηση). Τα υψηλότερα σημεία του παραπάνω γραφήματος αποτυπώνουν, μεταξύ άλλων, και την ένταση των κρατικών παρεμβάσεων με επίκεντρο τον καπνό, μια πραγματικότητα που έφερε τον ελληνικό καπνό και πάλι στο επίκεντρο της προσοχής για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ανοδική πορεία της δημοφιλίας του καπνού ανακόπτεται κατά τα τελευταία έτη της δεκαετίας του 60', και αυτή η πτωτική πορεία διατηρείται μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 80' (με μοναδική εξαίρεση μια απόπειρα ανάκαμψης που ακολούθησε το τέλος της στατιωτικής δικτατορίας, φέρνοντας τον καπνό ξανά στο επίκεντρο).    

Όπως φαίνεται και από το παραπάνω γράφημα, η ανοδική πορεία του ενδιαφέροντος των εφημερίδων για τον ελληνικό καπνό μπορεί σε σημαντικό βαθμό να εξηγηθεί από την τάση ανόδου του ίδιου του προϊόντος σε ότι αφορά πάντοτε τον όγκο παραγωγής του (οι ποσότητες εκφράζονται σε τόνους επί 1/100). 

Κατά τον ίδιο τρόπο, παράλληλα φαίνεται πως κινούνταν τόσο η δημοφιλία του καπνού με τον όγκο των εξαγωγών καπνού (σε ποσότητες επί 1/100), όσο και η δημοφιλία του καπνού με τις πωλήσεις καπνού (σε ποσότητες επί 1/100).  

Στο παρόν φύλλο της εφημερίδας "Ριζοσπάστης" αποτυπώνονται πτυχές του ανταγωνισμού 

Η εφημερίδα "Ελευθερία" αναφέρεται στην αναγκαιότητα παροχής συμπληρωματικού εισοδήματος

Χρηματοδότηση της ελληνικής καπνοβιομηχανίας για την αγορά καπνών εσωτερικής κατανάλωσης 

***